08/05/2025
Blog
Enstrümantasyon Kabloları Nedir?
Endüstriyel otomasyon, proses kontrol ve ölçüm sistemlerinde sinyalin güvenilir şekilde iletilmesi hayati öneme sahiptir. Bu güvenilirliği sağlayan temel altyapı unsurlarından biri ise enstrümantasyon kablolarıdır. Enstrümantasyon kabloları; sıcaklık, basınç, akış, seviye gibi fiziksel parametreleri ölçen cihazlardan gelen düşük gerilimli analog ve dijital sinyalleri, kontrol sistemlerine doğru ve kararlı şekilde iletmek için tasarlanmış özel kablo türleridir.
Bu kablolar, elektromanyetik girişimlere (EMI) ve parazite karşı yüksek dayanım gösteren ekranlı yapılarda üretilir. Gerek iletken yapısı gerekse ekranlama teknikleriyle, sinyalin bozulmadan iletimi sağlanır. Özellikle endüstriyel ortamlarda, motorların, invertörlerin, güç kablolarının yarattığı parazitik etkiler, standart kablolarla taşınan sinyallerin güvenilirliğini tehlikeye atar. Ancak enstrümantasyon kabloları bu riski bertaraf eder.
Sıklıkla karşılaşılan modeller arasında RE-2X(St)H, RE-2X(St)YSWAY, RE-2X(St)HSWAH-PiMF/TiMF gibi yapılandırmalar bulunur. Bu kodlar; yalıtım tipi, ekran yapısı, dış kılıf malzemesi, zırh tipi ve yangın dayanımı gibi pek çok teknik özelliği ifade eder. Örneğin RE-2X(St)YSWAY modeli, çelik tel zırhlı (SWA – Steel Wire Armor) yapısıyla hem sinyal hem de mekanik koruma sağlar.
Enstrümantasyon Kablolarının Kullanım Alanları
Enstrümantasyon kabloları, sinyal iletiminin hassasiyetle yapılması gereken hemen her sektörde kullanılmaktadır. En yaygın kullanım alanları arasında petrokimya tesisleri, rafineriler, doğalgaz terminalleri, enerji santralleri, çimento fabrikaları, maden sahaları, su arıtma tesisleri ve tünel altyapıları bulunmaktadır.
Petrokimya ve rafineri tesisleri, yüksek sıcaklık, yoğun EMI ve kimyasal buharların bir arada bulunduğu zorlu ortamlardır. Bu tip tesislerde kullanılan enstrümantasyon kabloları, hem ekranlı yapıları hem de dış kılıf dayanımıyla sinyali güvenle taşır. Özellikle çelik tel örgülü veya çelik tel zırhlı kablolar (SWA, SWB), fiziksel hasara karşı ekstra dayanıklılık sunar.
Tünel altyapıları ve metro sistemlerinde ise sinyalin uzun mesafelerde bozulmadan taşınması gerekir. Bu nedenle buradaki kablolar genellikle çift ekranlı ve halojensiz dış kılıfa sahip olarak tercih edilir. Aynı zamanda duman oluşumu ve toksik gaz salınımı yaratmayan LSZH yapılar, tünel içi tahliyeyi kolaylaştırır.
Maden sektöründe, kablolar hem zorlu mekanik yüklere hem de patlayıcı ortamlara dayanmak zorundadır. Burada çelik tel zırhlı (steel wire armored) kablolar hem EMI koruması hem de darbe dayanımı açısından kritik öneme sahiptir.
Enerji üretim tesislerinde, ölçüm ve otomasyon sistemlerinin sürekliliği için kullanılan kabloların hem ekranlı hem de alev geciktirici (flame retardant) özelliklere sahip olması gerekir. Bu noktada RE-2X(St)HSWAH-PiMF/TiMF gibi bireysel çift ekranlamaya sahip ürünler tercih edilir.
Enstrümantasyon Kabloları Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bir projeye uygun enstrümantasyon kablosu seçilirken yalnızca kablonun fiyatı veya tedarik süresi değil, uzun vadeli performansı, standartlara uyumu ve kullanım koşullarına dayanıklılığı da dikkate alınmalıdır.
1. Ekranlama Tipi (St / PiMF / TiMF)
İletkenler üzerinde kullanılan ekranlama, sinyalin parazitsiz taşınmasında belirleyicidir. Ortak ekranlı sistemler genel parazitlere karşı koruma sağlarken, bireysel ekranlı PiMF (Pair in Metal Foil) veya TiMF (Triad in Metal Foil) yapılar, her çiftin ayrı ayrı korunmasını sağlayarak çok daha hassas uygulamalar için uygundur.
2. Zırhlama (SWA / SWB / Çelik Telli)
Kablonun çekme, darbe veya ezilme riskinin bulunduğu alanlarda çelik tel zırh (SWA) veya çelik örgü (SWB) tercih edilmelidir. Zırhlı kablolar hem dış ortam hem de yer altı uygulamalarında uzun ömür sağlar.
3. Dış Kılıf Malzemesi
Projenin mekanik, termal ve kimyasal koşulları, kılıf malzemesini belirler. İç mekânlarda PVC yeterliyken, dış ortamlarda UV dayanımlı PE; yangın güvenliği gereken alanlarda ise LSZH / HFFR gibi halojensiz kılıflar tercih edilmelidir.
4. Yangın Performansı (LSZH, Flame Retardant)
Tünel, maden, hastane gibi tahliyenin zor olduğu yerlerde duman oluşumu ve zehirli gaz salınımı büyük risk oluşturur. Bu nedenle halojensiz, alev geciktirici yapıdaki enstrümantasyon kabloları tercih edilmelidir.
5. Standartlar ve Sertifikalar
Kablonun EN 50288-7, IEC 60332, VDE gibi uluslararası standartlara uygunluğu, ürünün güvenilirliğini ve test edilmiş performansını garanti eder.
6. Damar Yapısı (Çift / Üçlü / Çoklu)
Sistemin sinyal gereksinimlerine göre 1x2x0.75 mm², 2x2x1.5 mm² gibi çiftli (pair) veya üçlü (triad) yapılar tercih edilir. Çoklu yapıların ekranlanması özellikle önemlidir.
Halojensiz Enstrümantasyon Kablolarının Önemi
Halojensiz kablolar, yanma sırasında çevreye zarar veren gazlar salmadığı için özellikle yangın güvenliğinin kritik olduğu projelerde tercih edilir. LSZH (Low Smoke Zero Halogen) dış kılıflı enstrümantasyon kabloları; yoğun duman oluşumunu engeller, toksik gaz yayılımını önler ve tahliyeyi kolaylaştırır.
Özellikle tünellerde, hastanelerde, kamu binalarında ve yer altı altyapılarında LSZH kablolar artık norm haline gelmiştir. Halojensiz enstrümantasyon kabloları hem iş güvenliğini artırır hem de yangın yönetmeliklerine tam uyum sağlar. Ayrıca yangın sonrası sistemlerin yeniden çalışabilmesi için ekipman hasarının da minimize edilmesini sağlar.
ETK Kablo, tüm enstrümantasyon ürün gamında halojensiz dış kılıf seçeneği sunarak çevreye ve insana duyarlı bir üretim anlayışını benimsemektedir.
ETK Kablo’nun Enstrümantasyon Kabloları
ETK Kablo, enstrümantasyon kabloları alanında Türkiye’nin lider üreticilerindendir. Yüksek mühendislik standartlarıyla ürettiği ürünler, zorlu endüstriyel koşullarda güvenle kullanılmakta ve onlarca ülkede ihraç edilmektedir.
RE-2X(St)H serisi; genel endüstriyel uygulamalar için ideal, ekonomik ve kaliteli bir çözümdür. RE-2X(St)YSWAY, çelik tel zırhı sayesinde dış ortam ve yer altı montajlarda yüksek mekanik dayanıklılık sağlar. RE-2X(St)HSWAH-PiMF/TiMF modelleri ise hem bireysel çift ekranlama hem de çelik zırh sunarak EMI riskinin yüksek olduğu petrokimya ve enerji tesislerinde tercih edilir.
Tüm ETK Kablo enstrümantasyon kabloları;
- IEC 60332-1/3 alev testlerine,
- EN 50288-7 yapısal kablo standardına,
- VDE onaylı kalite prosedürlerine uygun olarak üretilir.
Ayrıca, müşteri talebine göre özel kesit, dış kılıf rengi, metraj ve ekran yapısı opsiyonları sunularak projeye özel üretim desteği verilir.
Enstrümantasyon kabloları, hassas sinyal iletimine ihtiyaç duyulan sistemlerin temel bileşenlerinden biridir. Doğru kablo seçimi; sinyal güvenliği, sistem kararlılığı, yangın güvenliği ve uzun ömürlü altyapı açısından belirleyicidir.
SWA, SWB, çelik tel zırh, halojensiz dış kılıf, bireysel ekranlama, RE-2X(St)H ve RE-2X(St)YSWAY gibi uluslararası kodlara sahip ürünler, hem teknik hem de yönetmelik açısından güvenli çözümler sunar.
ETK Kablo, enstrümantasyon kabloları alanında sunduğu geniş ürün yelpazesi, mühendislik desteği ve kalite güvencesiyle tüm sektörlerin ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Tünel projelerinden petrokimya tesislerine, madencilikten enerji santrallerine kadar, her projeye uygun bir ETK çözümü vardır.
